Een leerling wordt ineens opvallend vaak gebeld tijdens de les. Hij lijkt wel meerdere mobieltjes te hebben. Trouwens, hij is ook wel erg vaak absent. En hoe komt hij aan die dure sneakers? Dat strookt niet helemaal met zijn thuissituatie, waarin geldzorgen een rol spelen. ‘Allemaal red flags,’ zegt Halt-medewerker Carl Aventurin, die dit voorjaar ‘Halt op School’ startte. ‘Leraren zien vaak de vroege signalen van afglijden in jeugdcriminaliteit. Door samen te werken kunnen we zulke ‘criminele carrières’ tijdig een andere wending geven.

Halt op School is een nieuw project van Preventie met Gezag op het Porteum, de Anger, de Steiger, de Wissel en het Aurum, Aeres en de Rede in Lelystad. Met voorlichting en persoonlijke begeleiding werkt het programma aan het voorkomen van jeugdcriminaliteit door jongeren sterker en weerbaarder te maken. Halt-medewerkers Carl en zijn collega Sanne zijn sinds de voorjaarsvakantie een paar dagen in de week aanwezig op de scholen. Ze houden spreekuren, groepstrainingen en individuele begeleidingssessies voor jongeren en docenten.

Snel geld, macht en status

Carl, een doorgewinterde professional met uitgebreide ervaring in zowel de forensische dagbehandeling als de jeugdzorg, speelt een sleutelrol in dit project. Met zijn achtergrond, die varieert van werken met ‘top 600-jongeren’ in Amsterdam tot jarenlange inzet in de jeugdgevangenis van Lelystad, weet hij als geen ander hoe belangrijk preventie is.

Wie de serie Mocro Maffia gezien heeft, kan ondanks de fictieve verhaallijnen de vergelijking naar de dagelijkse praktijk maken. ‘Wie wil begrijpen hoe jongeren kunnen afglijden in de nietsontziende, desastreuze (drugs)criminaliteit, zou ik aanraden een paar afleveringen te kijken. Deze tv-serie brengt de verleidingen goed in beeld: snel geld, macht en status.  Maar het laat ook de impact zien die sociale en economische omstandigheden hebben op de keuzes van jongeren. Deze dingen gebeuren écht, ook in Lelystad zijn er voorbeelden van jongeren die betrokken zijn bij ondermijnende (drugs) criminaliteit, waarbij de gevolgen groot zijn.’

Tal van signalen

‘Er zijn tal van signalen die wijzen op een mogelijke afglijding naar criminaliteit,’ legt Carl uit. Hij deelt een voorbeeld uit zijn eigen ervaring: ‘Een jongere op een van de scholen had plotseling dure merkkleding aan, liet oude vrienden links liggen en haalde steeds meer onvoldoendes. Dit, in combinatie met zijn nieuwe neiging om rond het schoolplein te hangen met dubieuze figuren, wekte onze zorg. Toen kwam het moment dat we zagen hoe een auto kort langsreed en snel iets afleverde bij deze jongere. Een aanleiding voor een interventie,’ vertelt Carl.

Een positieve draai

‘We besloten om niet alleen met deze jongere in gesprek te gaan, maar ook de samenwerking met leraren en zijn ouders op te zoeken. We wilden een volledig beeld krijgen van de situatie om te bepalen hoe we hem het beste konden ondersteunen. Ik richtte me op het bouwen van een vertrouwensband en het creëren van een open, niet-veroordelende gespreksomgeving. Ik wilde hem helpen begrijpen welke gevolgen zijn keuzes kunnen hebben en hem aanmoedigen om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn acties. Daarnaast ondersteunde ik hem bij maken van positievere keuzes voor de toekomst.’ De aanpak slaagde: ‘Hij gaf een positieve draai aan zijn leven. Na onze betrokkenheid vond hij een bijbaan en kreeg hij weer zicht op een toekomstige opleiding.’

Een sterk netwerk

De kracht van Halt op School schuilt in de sterke samenwerking tussen alle betrokkenen, zoals ouders en familieleden, leerkrachten, gemeente, jongerenwerk, politie en sportclubs. ‘Door samen te werken, versterken we het netwerk rondom jongeren,’ zegt Carl. Jongeren die worden omringd door een sterk netwerk, zullen minder snel zwichten voor criminele verleidingen. Uiteindelijk leidt dat tot minder (jeugd)criminaliteit in de wijken en bouwen we zo aan een beter Lelystad voor iedereen.’

Preventie Met Gezag & Samen Lelystad Oost

‘Halt op School’ loopt op alle voortgezet onderwijslocaties en de exacte invulling wordt in overleg met de school zelf bepaald. Het is onderdeel van Preventie met Gezag, dat zich richt op het voorkomen dat jongeren afglijden in de ondermijnende criminaliteit. En Preventie met Gezag is een programma dat onderdeel is van de gebiedsaanpak Samen Lelystad Oost. Hierin werken onder andere de gemeente, de politie, jongerenwerk en het onderwijs nauw samen om de leefbaarheid van de Zuiderzeewijk, Atolwijk, Boswijk en Waterwijk te verbeteren.