Op dit moment wordt in Lelystad hard gewerkt aan de uitvoering van het meerjarige programma Preventie met Gezag. Het doel? Voorkomen dat jongeren in de georganiseerde criminaliteit terechtkomen of verder afglijden. ‘Samen met de veel partners zoals de politie, het Openbaar Ministerie, Stichting Halt en Welzijn Lelystad willen we ervoor te zorgen dat jongeren uit Lelystad Oost zich gehoord en gezien voelen in onze stad,’ zei programmamanager Hannah Oostendorp van het programma Preventie met Gezag tijdens het start-event in het Agora Theater op maandag 16 oktober.

 
Het start-event begon met de indrukwekkende toneelvoorstelling So Far So Good over tweedeling in de maatschappij en framing in de media. Vanuit een door de rellende jongeren belegerde winkel proberen een student, een voetbalhooligan, influencer en de burgemeester grip te krijgen op de escalerende situatie buiten. ‘Heftig en herkenbaar’, zeggen Janelle en Myrthe, twee scholieren uit Lelystad. ‘Een neefje van mij groeit op in moeilijke omstandigheden, zegt Janella. ‘Ik wil me ervoor inzetten dat jongeren zoals hij een goede toekomst krijgen. ‘Maar er wordt niet altijd naar ons geluisterd,’ voegt Myrthe toe. Als wethouder Annemieke Messelink-Dijkstra een ambassadeursrol voor jongeren voorstelt, zien de meiden dat allebei wel zitten. ‘Als jongere luister je toch liever naar leeftijdsgenoten, dan een stel volwassenen dat weer eens iets nieuws heeft bedacht.’

 
Preventie met gezag
Preventie met Gezag is een landelijk programma gesteund door het ministerie van Justitie en Veiligheid. Programmamanager Hannah: ‘Het ministerie geeft ons geld én de taak om samen een sterke aanpak te bedenken om te voorkomen dat onze jongeren uit Lelystad Oost in bijvoorbeeld de drugshandel terechtkomen. We willen dat jongeren zich hier thuis voelen en een goede kans krijgen voor een mooie toekomst. Ze hebben een plek nodig waar ze welkom zijn en een belangrijk onderdeel zijn van iets positiefs, om de negatieve invloeden tegen te gaan. Preventie met Gezag helpt ons om dit werk uit te breiden. De doelgroep? Dat varieert van jongeren die slechts met één teen in de criminaliteit staan, maar ook jongeren die al met een heel been op het slechte pad staan. Ook richten we ons op de jongeren die het risico lopen om in de criminaliteit terecht te komen, maar bij wie dat gelukkig nog niet is gebeurd.’ Een voorbeeld van die aanpak is het programma Kapot Sterk, waarbij kinderen uit groep 8 weerbaar worden gemaakt tegen de verleidingen van criminaliteit.

Vijf voor twaalf
‘Belangrijk en urgent,’ zegt waarnemend burgemeester Ineke Bakker tijdens het start-event over de aanpak van jeugdcriminaliteit. ‘Het voelt als vijf voor twaalf. We moeten echt gezamenlijk actie ondernemen. Het feit dat slechts 27 van de 342 gemeenten deelnemen aan Preventie met Gezag, geeft aan dat we een uitzondering zijn in Nederland. Het is tijd om de jeugdproblematiek een halt toe te roepen, met name in Lelystad Oost. De rol van de jongerenwerker is daarin van cruciaal belang. Onlangs hoorde ik een opmerking die me bijgebleven is, namelijk dat de jongerenwerkers zichzelf ook wel beschouwen als “de vader en moeder in de wijk.” Dit betekent dat de kinderen in de buurt iemand hebben om op terug te vallen.’

Positief gezag
In het kader van Preventie met Gezag zijn in Lelystad een extra jeugdagent en een jeugd-BOA gestart. ‘We maken schrijnende situaties mee,’ vertelt jeugdagent Marianne Groenink. ‘Een tijdje geleden bezocht ik een gezin in Lelystad Oost waarmee het niet goed ging. Het was een familie met een moeder en drie kinderen. Ze hadden duidelijk geen cent te makken. Er lag nog geen vloerbedekking op de grond. Maar het viel mij ook op dat de jongens in dure merkkleding liepen. Dat strookt niet met de armoede thuis. Hoe komen die jongens aan geld? Hoogstwaarschijnlijk niet op de legale manier. Bij deze kwetsbare groep gaat het om het vinden van de verbinding, en het opbouwen van een vertrouwensrelatie oftewel: positief gezag. Ik ga in gesprek. Natuurlijk zijn er grenzen, en is er een grens bereikt? Dan horen ze dat gauw genoeg.’

Jeugd BOA Milan Koopmans (23) vindt door zijn jonge leeftijd gauw aansluiting met de jeugd. ‘Ik ben veel op straat, niet alleen als er overlast is. Soms zijn jongeren gewoon heerlijk aan het hangen en daar is niets mis mee. Ook dan maak ik een praatje en toon interesse. Er ontstaat vertrouwen en een relatie en dat is de moeite waard. Afgelopen week kwam er bijvoorbeeld een jongen naar me toe. Hij zei: “Milan ik zit in de problemen. Het gaat helemaal mis thuis. Kunnen we even praten?” Dat kan een kantelmoment zijn.’

Preventie met gezag & Samen Lelystad Oost
Preventie met Gezag is een programma dat onderdeel is van de gebiedsaanpak Samen Lelystad Oost. Hierin werken onder andere de gemeente, de politie, jongerenwerk en het onderwijs nauw samen om de leefbaarheid van de Zuiderzeewijk, Atolwijk, Boswijk en Waterwijk te verbeteren.